DÖVİZ KURLARI VE PARA BİRİMLERİ

Döviz; bir hükümet tarafından piyasaya sürülen ve bir ekonomide dolaşan sikke ve kağıt paralar da dahil olmak üzere, ekonomik değer içeren para birimi formudur. Para ve mal alışverişi aracı olarak kullanılan döviz ticaretin temelidir.

Yerel para birimleri, Ortak para birimleri ve Dolarizasyon

Genel olarak, her ülkenin kendi para birimi vardır. Örneğin, İsviçre'nin resmi para birimi İsviçre frangı ve Japonya'nın resmi para birimi ise yenidir. Bir istisna, Avrupa Birliği üyelerinde ortak para birimi olarak kullanılan euro'dur.

Bu para birimleri bir ulusa özgü olabiliyor olsa da, bazı ülkelerin, bir diğer ülkenin para birimini kendi ülkelerinde yerel para birimi olarak kabul edebilirler. Örneğin, El Salvador ve Panama, ABD dolarını resmi para birimleri olarak kullanmaktadırlar. Bu durum para birimi farklı bir döviz cinsi olsa dahi, Dolarizasyon olarak adlandırılır.

Tarihten bir not olarak; 1792'de ABD darphanesinin kuruluşundan hemen sonra ABD kendi sikkelerini basmaya başlamış olsada, ABD vatandaşları daha ağır oldukları için İspanyol İspanyol sikkelerini kullanıyorlardı.

Cryptocurrency, Dijital para birimleri, bitcoin, dogecoin

Kripto para birimleri, bitcoin, dogecoin ve diğer dijital para birimleri ve markalı para birimleri gibi bazı para birimleri herhangi bir ülkeye bağlı değildir. Havayolu ve kredi kartı puanları veya oyun içi krediler gibi markalı para birimleri, bağlı oldukları ürünlerin veya hizmetlerin değerleriyle ilişkili olarak değerlenir. Dijital para birimleri üzerindeki kontrol tamamen merkezden uzaktır ve bir dijital para biriminin döviz kuru kısa sürede çok değişebilir.

Bitcoin

2008 yılından beri kullanılmakta olan dijital bir para birimidir, alım satım işlemleri açısından merkezi bir sistemi olmayan bir mutabakat ağıdır. Sistem üzerinde kullanıcılar birbirleri arasında aracı olmadan alım satım işlemi yani transfer yapabilir. Bitcoin transferlerinin yapıldığı kayıt ve mutabakat sistemine Blockchain adı verilir bitcoin kısaca (BTC) olarak tanımlanır. ( www.ihracat.co )

Yerel Para Birimleri, IOU

Yerel para birimleri, bir ülkenin belli bir bölgesinde geçerliliği olan bölgesel ticaret unsuru olarak kullanılan ve ulusal çapta desteklenmeyen para birimleridir. Ulusal bankaların kurulmasından önce ABD'de çok çeşitli yerel para birimleri vardı.

IOU devletin para yerine bellşi bir tutarda para miktarını içeren borç senetleri oluşturmasıdır denebilir. Örneğin ekonomik iflasını açıklayan veya ödeme darboğazına düşen bir ülke yönetimi, örneğin memurlarına aylık maaş bedeli karşılığı 1000 USD değerinde IOU dağıtabilir, IOU lar daha sonra şartlar düzelince paraya çevrilebilecektir ve bu arada ticaret yaparken vatandaşlar arasında değişim aracı olarak yine para gibi kullanılabilecektir.

Merkez Bankaları

Çoğu durumda, bir ülkenin merkez bankası dolaşım için para basma tek yetkisine sahiptir. Ana para birimi ile birlikte, bu bankalar çoğunlukla madeni paralar şeklinde kesirler üretir. Bunlar genellikle 1/100 ve 1/4 olarak görünür, ancak bazen ana para biriminin 1 / 1000'i kadar küçük olabilirler.

Döviz Kuru

Yatırımcılar, çoğu kez dünyanın en çok işlem gören piyasalarından olan döviz piyasasında döviz işlemleri yapmak yani döviz alıp satmak suretiyle döviz ticaretinde bulunur. Döviz kuru, iki para biriminin birbirlerine karşı değişim değerlerini ifade eden orandır.

Bu oranlar “serbest döviz kuru” veya “sabit kur” şeklinde olabilir. Döviz değerinin, döviz piyasası mekanizmalarıyla ilişkili olarak değişmesi, para biriminin altın veya döviz sepeti (birden fazla döviz kurunun birlikte değerlendirilmesi) gibi başka bir para birimine bağlı olduğu bir para birimidir.

Konvertibilite, Değiştirililebilir Para Birimleri

ABD doları Euro, Sterlin gibi çoğu para birimi, para piyasasında başka para birimleri için işlem görür (veya dönüştürülebilir). Döviz işlemi yapmak isteyenler, genellikle herhangi bir kısıtlama ya da suni olarak sabit bir fiyat uygulanmadan döviz borsasında veya bankalar üzerinden işlem yapabilir yani döviz alıp satabilirler.

Bu para birimleri tamamen değiştirilebilir sayılırlar. Uluslararası ödemelerin yapılması esnasında çapraz kur veya parite olarak tanımlanan yöntemlerle birbirine dönüştürülebilen para birimleri konvertible para yani değiştirilebilir para olarak adlandırılır. ( www.ihracat.co )

Kısmi Konvertibilite, Kısmen Değiştirilebilen Para Birimleri

Kısmen dönüştürülebilir para birimleri, merkezi bir bankanın kontrol ettiği para birimidir. Merkez bankaları bunu sıcak para akışlarını ve uluslararası yatırımları kontrol etmek için bazen yapar.

Konvertible Olmayan Para Birimleri

Dönüştürülebilir olmayan para birimleri, döviz piyasasına katılmayan ve dönüştürülmesine izin verilmeyen döviz cinsidir. Kuzey Kore Won’u  bu tip bir para birimidir. Genel olarak serbest piyasa ekonomisine izin vermeyen yönetim biçimlerince uygulanır.

Rezerv Para

Merkez bankaları, sermaye yatırım fonları ve finans kuruluşları tarafından, döviz birikimi ve portföy oluştururken genel olarak çok fazla talep gören para birimleri arasından seçip birikimlerini yönlendirdikleri paraya denir. ABD dolatı, Euro, Yen, Pound sıklıkla kullanılan rezerv paralardır.

Parite, Çapraz Kur

Bir ülke para biriminin diğer ülkelerin para birimleri cinsinden değeridir. İki farklı para birimi arasındaki oran ise çapraz kuru ifade eder.

Döviz Kuru Riski

Döviz kurlarının,bir işlem gününün sonunda birbirlerine oranla yaşadığı değer düşüş ve artışları neticesinde, yatırımcının yatırım yaptığı dövizin değerinde oluşması muhtemel düşüş ve artışları ifade eder. ( www.ihracat.co )

Döviz kuru riski, iki ülke döviz kuru arasında kimi zaman öngörülebilir beklenen değişimleri yansıttığından (örneğin ülkelerdeki faiz oranlarındaki değişimler) fırsatlar yaratabilir. Örneğin, Kanada'da faiz oranları daha yüksek olursa, ABD doları muhtemelen Kanada doları karşısında değer kaybedecektir. (Bunun nedeni, belirli bir ülkede faiz oranları arttığı zaman, yüksek getiriyi elde etmek için uluslararası para akışı o ülkeye akar ve bu da ülkenin para biriminin değerini yükseltir.) Döviz kuru riski aynı zamanda yabancı tahvil yatırımcılarının dolaylı olarak Döviz piyasalarında.

Funding Currency – Fon yatırımları için kullanılan para birimleri

Para birimi cinsinden döviz ticareti taşır. Bir fonlama para birimi, genellikle düşük faiz oranına sahiptir. Yatırımcılar fonlama para birimini ödünç alırlar ve yüksek faiz oranlarına sahip para birimlerinde kısa pozisyon alırlar.

Japon yen, tarihsel olarak, düşük faiz oranı nedeniyle forex yatırımcıları arasında bir fonlama para birimi olarak popüler olmuştur. Örneğin, bir tüccar, Japon yenini ödünç alır ve bu parayla  İsviçre frankı gibi daha yüksek bir faiz oranı olan bir para birimi satın alır.

Beklentisi ödünç aldığı patayı geri verene kadar geçen sürede, yatırım yaptığı yüksek faizli paradan gelir elde etmektir. Düşük faizli yen fonu bu örnekte güvenli bir yatırım aracı olarak gözükmektedir.

Fonlama Maliyeti

Yatırımcılar veya yatırım firmalarının kendilerine ait olmayan bir parasal kaynağı kullanırken ödediği faize fonlama maliyeti denir. Paranın zaman değeri, 1 birim paranın bugünkü değeri ile gelecekteki değeri arasındaki fark olarak belirlenecektir. ( www.ihracat.co )