AVRUPA BİRLİĞİ - SURİYELİ MÜLTECİLER SORUNU

Türkiye, bugüne kadar 2,8 milyon kayıtlı Suriyeli sığınmacıyı kabul ederek benzeri görülmemiş ve sürekli artan bir mülteci akınına maruz kaldı. Genel olarak, Türkiye en yüksek sayıda mülteciye ev sahipliği yapan ülkedir ve bu krize karşı önemli miktarda mali kaynak ayırmış olsa da, mültecilerin pek çoğu zor koşullar altında yaşamaya çalışmaktadır . Suriyeli mültecilerin %90’ı oluşturulan mülteci kampların dışında, ülke genelinde çeşitli şehirlerde yaşıyor. Bu nüfusun %70’ini kadın ve çocuklar oluşturuyor.

AB – Türkiye Mülteci Krizi Müzakereleri

Ekim 2015 de ortak bir AB-Türkiye Eylem Planı üzerinde mutabakata varıldı ve 29 Kasım 2015'te düzenlenen AB-Türkiye Zirvesinde faaliyete geçirildi. Eylem Planı, göç akımlarında düzeni sağlamayı ve düzensiz göç akımına set çekmeyi amaçlıyor. AB ve Türkiye, insan kaçakçılığını önlemek ve göçmenlere, hayatlarını tehlikeye atmadan, yasal yollarla kabullerine dayanan göç formülleri sunmak için 18 Mart 2016 tarihinde bir müzakere imzalandı. (www.ihracat.co)

2015 yılı sonunda Türkiye Mülteci Tesisinin kurulması, Avrupa Birliği'ne Türkiye'deki mültecilere AB yardımlarının hızlı, etkili ve verimli bir şekilde mobilize edilmesini sağlayacak bir koordinasyon mekanizması sağlamayı amaçladı. Tesisin toplam bütçesi 2016-2017 dönemi için 3 milyar € 'dur. Türkiye Mülteci Tesisi, Türkiye'deki mültecilere ve mültecilere yardım amaçlı kurulan topluluklara sağlanan desteğin etkinliğini ve tamamlayıcılığını artırmak için Birlik bütçesinden finanse edilen eylemleri koordine edecek ve AB Üye Ülkelerinden ikili katkılar sağlayacaktır.

Uygulamada gecikmeler ve pürüzler yaşanmaz ise mevcut mülteci sayısına oranla köklü bir çözüm sunamasa da, Bu bütçe, mülteci akınına karşı yıllardır tek başına mücadele eden Türkiye için önemli bir destek oluşturacak. Bununla birlikte arzu edilen çözüm, tüm ülkelerin makul sayıda mülteciye sahip çıkması ve mülteci konumundaki insanların sığınma hakkına ülkelerin kapılarını kapatarak set vurmamalarıdır. (www.ihracat.co)

Akdenizde Mülteci Dramı

2015 yılı ve öncesinde, tıka basa dolu tekneler ve şişme botlarla Akdenizi geçerek AB sınırlarına ulaşmaya çalışan insanlara dair binlerce haber yazıldı ve görüntülendi.  Birçoğu, ülkesindeki iç savaşdan kaçan Suriyelilerdi. Peki bu insanlar Suriye sınırını geçip Türkiye'ye ulaştıktan sonra ayrıca Avrupa'ya ulaşmak için neden yasal yolları tercih etmiyor ve denizde boğulma tehlikesine giriyordu?

Bu uluslararası anlaşmalardan kaynaklanıyor. Buna göre sığınma talep eden kişilerin ulaştıkları ilk güvenli ülkede bunu yapması gerekiyor. Bu durumda ulaşılan ilk güvenli ülke Türkiye iken, bu ülkeden bir diğerine sığınma talebi yapmanın tek yolu o ülkenin Türkiye’deki büyük elçiliklerine başvurmak, ancak ülkeler özellikle de böyle yoğun bir göç dalgası mevzubahisken bu tip başvurulara vize vermiyor. Dolayısıyla biir mülteci için ilk ulaştıkları güvenli ülkeden sonra yola devam etmenin yasal yolları çok az. Ülkelerin büyük çoğunluğu tehlike altında olan bu insanlara vize vermiyor.

AB ülkelerinin pek çoğu nüfusları ve ekonomik güçleri ile orantılandığında komik sayılacak sayıda az kişi için kontenjan ayırdığını duyurdu. 4 milyon nüfusu olan Lübnan 1 milyon mülteciye ev sahibi yaparken, İngiltere’nin BMMYK aracılığıyla kabul ettiği resmi mülteci sayısı 2015 yılı itibarı ile sadece 140 idi. (www.ihracat.co)

Bununla birlikte, Brezilya gibi birkaç ülke, özel insani vizeler sunmaktadır. Suriye'ye komşu ülkelerdeki Brezilya Büyük elçilikleri, vizesiz insanların yasal olarak Brezilya’ya ulaşabilmeleri için izin belgesi sağlıyor. Bu yolu izleyen kişiler, Brezilya'ya vardıklarında sığınma talebinde bulunabiliyorlar.

  

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği: UNHCR

Suriye’de 2011 yılında başlayan çatışmalar ve sonrasında yaşanan iç savaş dolayısıyla BMMYK verilerine göre yaklaşık 4,9 milyon Suriyeli evlerini terk ederek yurtdışında sığınma talebinde bulundu.

Suriyeli mültecilerin büyük çoğunluğu komşu ülkelerde barındırılıyor. BMMYK nın resmi verilerine göre Türkiye'deki  2,8 milyon Suriye’li mülteci bulunuyor, bunun yanı sıra kendi nüfusu sadece dört milyon civarında olan Lübnan'da yaklaşık bir milyon mülteci var. Ürdün’de 628.000, Mısır’da 117.000. mülteci bulunuyor. (www.ihracat.co)

Körfez İşbirliği Konseyi'nin Suudi Arabistan, Kuveyt, BAE, Katar, Bahreyn ve Umman'da 1.5 milyon Suriyelinin bulunduğunu gösteren rakamlar verdiğini de kayıtlara geçiyor ancak bu ülkeler Mülteci Sözleşmesi'ne imza atmadığı için, bu ülkelerdeki Suriyeliler resmen mülteci olarak kabul edilmiyor ve BMMYK'nin 4, 9 milyonluk mülteci rakamına dahil değiller. Bunların önemli bir kısmı savaş başlamadan önce bu ülkelerde göçmen işçiler olarak zaten ikamet etmekteydi; savaştan sonra pek çoğu bulundukları ülkeden sağlanan oturma izni vasıtasıyla, ailelerini yanına aldı.