YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜ - YYS

Yetkilendirilmiş yükümlü, Gümrük rejimine tabi süreçlere dair, düzenli ve izlenebilir, kayıt altında ve sürdürülebilir işleyiş süreçlerine ve sistemine sahip. YYS beklentilerine uygun mali yeterlilik ve güvenlik standartlarına haiz firmalara gümrük işlemlerinde çeşitli imtiyazlar sağlayan ve YYS ye taraf tüm ülkelerde geçerli uluslararası bir statüdür. Belirtilen gereklilikleri sağlayan ve en az 3 yıldır faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları Yetkilendirilmiş yükümlü (AEO - Authorized Economic Operator)  olabilir.

10.01.2013 tarihli 28524 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın“Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği” ile Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası alabilmek için gerekli yasal gereklilik sağlamış ve  süreç başlamıştır.

YYS - Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılmasına İlişkin Tebliğ - Resmi Gazete

Yetkilendirilmiş yükümlü Statüsü almak için gerekli 4 temel koşul

Güvenilirlik Koşulu : Firmanın daha önce gümrük mevzuatı ihlali yapmamış olması, Firma sahibi, yönetim kurulu üyesi ve dış ticaret işlemlerinde yetkilendirdiği çalışanlarının adli ve mali sicillerinin ciddi suçlar içermemesi (www.ihracat.co)

Ticari Kayıtların Güvenilir ve İzlenebilir Olması Koşulu :Firmanın mali ve ticari kayıtlarının, dış ticaret işlemleri ve sevkiyata dair kayıtlarının,arşivlerinin, düzenli, bilgisayar ortamında işlenmiş, izlenebilir ve güvenli ve gerektiğinde kontrol imkanalrına sahip olması.

Mali Yeterlilik Koşulu : YYS almak için gerekli taahhütlerin yerine getirilmesini sağlayacak mali yeterlilik ve son 3 yılın ticari kayıtlarına dair oumlu rapor alınabilmesi.

Emniyet ve Güvenlik Koşulu : Firma bünyesindeki bina ve tesislerin, sevkiyat alanı ve depo bölümlerinin giriş çıkışlarının kamera kayıt sistemi ile denetleniyor, bu kayıtların makul süre boyunca saklanabiliyor ve gerekiyorsa bu alanlara giriş ve çıkışa dair yetkilendirme yapılabiliyor olması, İSO 9001-27001 belgelerine sahip olmak şartları. (www.ihracat.co)

YYS – Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsünün getirdiği avantajlar

1-Basitleştirilmiş Usullere İlişkin Kolaylıklar:

• İhracatta yerinde gümrükleme (ihracat eşyasını ihracat gümrük idaresine sunmadan işlemlerini kendi tesislerinden yapabilme),
• İzinli gönderici (transit eşyasını hareket gümrük idaresine sunmadan kendi tesislerinden sevk edebilme), . İthalatta yerinde gümrükleme (ithalat eşyasını ithalat gümrük idaresine sunmadan işlemlerini kendi tesislerinden yapabilme),
• İzinli alıcı (transit eşyasını varış gümrük idaresine sunmadan kendi tesislerine sevk edebilme),
• Teminatlı işlemlerinde her bir işlem için ayrı teminat yerine götürü teminat uygulaması kapsamında tutarı önceden belirlenmiş süresiz ve düşümsüz teminat verebilme,
• Teminatlı işlemlerinde kısmi oranda teminat verebilme,
• Odalarca onay ve gümrük müdürlüklerince vize işlemlerine gerek kalmaksızın A.TR dolaşım belgesi düzenleyebilme,
• Eşyanın kıymetine bakılmaksızın Fatura Beyanı ve EUR.MED Fatura Beyanı düzenleyebilme,
• Eksik belgeyle beyanda bulunabilme,
• Eşya türüne göre sınırlama olmaksızın, taşıt üstü işlemden yararlanabilme,
• Eksik belge ile beyan ve taşıt üstü işlem kolaylığının bir arada kullanılabilmesi,
• Gümrük Yönetmeliğiyle belirlenmiş eşyanın ithalinde 6 ay öncesine kadar alınmış tahlil raporu ibraz edebilme,
• Gümrük Yönetmeliğiyle belirlenmiş eşyayı tahlil sonuçları alınmadan teslim alabilme,
• Konşimentosu ibraz edilemeyen petrol ve türevlerini konşimento ibrazından önce teslim alabilme,
• Ayniyat tespitine ilişkin Bakanlıkça yapılacak farklı düzenlemelerden faydalanabilme.

2-) Beyanın Kontrol Türüne İlişkin Kolaylıklar:

• İthalatta ve ihracatta eşya muayenesi ve belge kontrolünün olmadığı hat olan yeşil hatta işlem görebilme,
• Taşıt üstü işlemlerde de yeşil hattan yararlanabilme,
• Daha az belge kontrolü veya muayeneye tabi tutulabilme,
• Belge kontrolü veya muayenenin yapılacak olması halinde, bu işlemleri öncelikle gerçekleştirebilme. (www.ihracat.co)

3-) Emniyet ve Güvenliğe İlişkin Kolaylıklar:

• Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verebilme,
• Özet beyana ya da özet beyan yerine geçen belgelere veya özet beyan olarak kullanılan bilgilere dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerine daha az tabi tutulabilme,
• Emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerinin yapılacak olması halinde, bu kontrolleri öncelikle gerçekleştirebilme,
• Sınır kapılarından öncelikli geçiş yapabilme.

YYS – Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsüne dair güncel Bilgiler

• 2016 sonbahar itibarı ile Avrupa Birliğinde 10000 civarında firma YYS almış durumda ancak bunların çok büyük bir kısmı Almanya ve Fransada, Korede 5000 firma YYS sahibi, İngiltereninde ayrılmasıyla yakın bir gelecekte Almanya ve Fransanın baskılarıyla YYS, taşıma sektörü başta olmak üzere pek çok sektörde AB ile ticaret yapabilmenin bir ön şartı olabilir. Unutmamalıyızki YYS nin en önemli unsuru güvenilir firma kimliğinin sağlanması.
• YYS alabilmek için gerekli Yatırım maliyetlerinin yüksek olması ve firmalardan beklenen hususların net olmaması ve/veya beklentilerin sektör gerekliliklerine göre değişken unsurlar taşımaması sebebiyle Türkiyede belgelendirilen firma sayısı az ve belgelendirme süreci yavaş ileriliyor, zaman içerisinde belgelendirme süreçleri ve sonrasında belge sahibi firmaların deneyimleri, YYS hazırlık ve kontrol süreçlerinde
• Daha çözümcü ve daha pratik uygulamalar getirilmesine, sektörlere özel başvuru formları ve taleplerin oluşturulması ile sürecin hızlanmasına olanak sağlayacaktır.
• Henüz YYS başvurusu yapmayan firmalara tavsiye; ek tesis kurulumu, sistem ve güvenlik altyapısına dair yatırım konularında, gelecekte YYS başvurularında yeniden yatırım yapmalarını gerektirmeyecek şekilde, YYS şartlarına uygun yatırımlar yapılması. Örneğin YYS firmalardan, firma binası giriş çıkışları, arşiv, yükleme alanı gibi önemli alanlarda yüksek çözünürlüklü kamera ile 24 saat kayıt ve minimum 1 ay kayıt saklama şartı arıyor, güvenlik altyapısını önümüzdeki dönemde güncelleyecek bir firma bu şartlara uygun bir yatırım yaparsa gelecekte YYS başvurusu yaptığında ek yatırım gerekmeyecek
• Terörizme Karşı Gümrük Ticareti Ortaklığı (C-TPAT) Özellikle ABD, küresel güvenlik tehditleri nedeniyle, yurtdışı tedarikçilerden kendi ithalatçı firmalara uzanan tedarik zincirinin güvenliği için böyle bir sertifika istemeye başladı, Yakın gelecekte YYS nin bu sertifikadaki güvenlik kaygılarını da kapsaması nedeniyle ABD, Kore, AB topluluğu tarafından, özellikle nakliye sektöründeki firmaların kendi ülkeleri ile ticaret yapabilmesi için bir ön şart olarak diretebileceği vurgulanıyor.
• Yerinde Gümrükleme, yani firmanın kendi gümrük evraklarını hazırlayarak, kendi tesisinde tır yükleyip mühürleyip direk yurtdışına çıkmak üzere sevkiyat yapabilmesi, YYS den ayrı bir süreç, isteyen firmalar yerinde gümrükleme için ayrıca başvuruyor ancak şartları çok ağır neredeyse fabrika içinde C sınıfı bir antrepo kurmak gerekiyor, 2016 sonbahar dönemi itibarı ile Ege bölgesinde yerinde gümrükleme izni almış 1 firma var.
• YYS başvuru formunda firmaya mevcut olanakları, imkanları, işgücü kapasitesi, teknik imkanları, kalite standartları ile ilgili sorular soruluyor. Beklenti yanıt verilen soruların belgelerle ispatlanabilmesi, firmaların mevcut tüm kabiliyet ve imkanlarını belgelendirmiş olması tercih ediliyor. ISO standartları zaten mutlaka sağlanmış olmalı.
• YYS hedefleyen firmaların, Muhasebe, finansman, İK, Lojistik, Dış ticaret vs. mevcut departmanlarında en az bir personelin, departmanın uzmanlık gereksinimini karşılayabiliyor olması, mesleki yeterliliğini diploma, belge, eğitim tutanağı gibi dökümanlarla ispatlıyabiliyor olmasını gerekiyor. Müfettişlerin uzman personelde 10 yıllık aynı branşta devam etmiş bir iş deneyimini görmek istediklerini belirttiler.
• Şirketlerde kritik görevlendirmelerde yönetici seçiminde güvenlik araştırması yapılıp yapılmadığına özellikle dikkat edileceği, işe alım ve işten çıkarma prosedürleri gibi konularada YYS incelemesi için gelen müfettişlerce dikkat edildiğini belirttiler. (www.ihracat.co)

Gümrük Ticaret Bakanlığı, Risk Yönetimi Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve YYS hakkında, firmaların ihtiyaç duyacağı bilgileri içeren, 150 adet soru ile konunun detaylı analizinin yapıldığı dökümana aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

150 Soruda Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü

İlgili sayfalar: OKS - Onaylanmış Kişi Statü Belgesi