E-Ticaret Siteleri İçin Ara Yüz Tasarımı

E-ticaret siteleri kurumsal sitelerin aksine, bir ürün ya da hizmetin satıldığı, parasının on-line
olarak tahsil edildiği web uygulamalarıdır.


Her ne kadar pratikte öyle olmasa da, teorik olarak baktığımızda E-Ticaret sitelerini birer fiziksel mağaza olarak düşünerek işe başlamak, ya da öyle algılamak, tasarım aşamasında işleri kolaylaştıracak bir yöntem olabilir.


Örneğin, tekstil ürünleri satan gerçek bir mağazada neler olduğunu hayal edelim. Öncelikle mağazanın vitrini ve vitrin tasarımı vardır. Mankenlere giydirilmiş, tüketicinin ilgisini en çok çekebilecek ürünler vitrinde yer alır. Ayrıca bu tüketiciyi mağaza içerisine çekmek için
önemli bir yöntemdir. Sırf bu yüzden iyi vitrin tasarımcıları hem çok kıymetli ve zor bulunan
kişilerdir, hem de gerçekten çok iyi para kazanırlar.

Müşterinizi içeri aldıktan sonra ilgisini çeken ürünleri ve mümkünse onunla alakalı diğer ürünleri de müşteri yetkilisi sunarak, içeri giren müşteriyi satın alma sürecine doğru yönlendirmeye çalışır. Eğer müşteri hayalindeki ürüne ulaşıp bunu satın almış, üstelik de yanında benzer  özelliklerde, fazladan bir ürün daha satın almışsa, çok başarılı bir alış.


Vitrin konusunda bir başka önemli konu da ana sayfa yerleşiminde seçilen ürünlerin; ilgi çekici, uygun fiyatlı ve sitenin hedef kitle yelpazesindeki herkese hitap etmesidir. Bu noktada yapılan en önemli yanlışlardan biri vitrinde eski-tarihi geçmiş ve stokta olmayan ürünleri göstermektir.
Sadece vitrinde yer alan değil, sitenin tamamında tükenmiş ürünleri gösteriyor olmak kullanıcı üzerinde negatif bir etki yaratacaktır. Bir alışveriş sitesi için en kötü senaryo, kullanıcıları üzerinde “o sitede nasıl olsa yoktur ya da kalmamıştır” fikri oluşturmaktır.

Sanal mağazaların tam bu mantıkla çalıştığını söylemek mümkün. Müşteriniz sitenize gelir, vitrininize bakar, ilgisini çeken bir şey bulduğunda ise içeri girer.
İşte bu noktada hem gelen müşteriyi site içine almak bir maharet olduğu gibi, bu aşama sonrasında ona alışveriş yaptırmak ve başarılı bir ödeme süreci yaşatmak da farklı bir marifettir.


Bu noktada doğru yapılanmış bir kurgu eşliğinde, doğru ara yüz tasarımı tercihlerinde bulunarak başarılı bir E-Ticaret sitesi ortaya çıkarmak mümkün.

Bir alışveriş sitesi için en önemli unsurun kullanılabilirlik olduğunu söyleyebiliriz. Kullanıcı, alışverişi düz bir hat üzerinde, kafası karışmadan, hata yapmadan ve sorunsuzca  onlandırmalıdır. Tasarım, bu düz ve sorunsuz hattı oluşturan görsel öğeler olarak tanımlanabilir.


“İnternet üzerinde satışlar başladıktan sonra, insanların alışveriş alışkanlıkları değişti. Bu karlı işin üzerine gidilmeli.” William Daley - Eski Amerikan Ticaret Bakanı-Yatırımcı


Alışveriş yapacak kullanıcıyı yönlendirmek bu noktada tasarımın yükleneceği görevdir. İyi yapılandırılmış bir navigasyon, sorunsuz çalışan bir arama –ki arama fonksiyonu için geliştirilmiş bir auto complete (Otomatik tamamlama) ile beslenmiş olması tercih sebebi olur- siteye gelen kullanıcıyı aradığı ürüne en hızlı ve hatasız şekilde ulaşmasını sağlayacak unsurlardır.


Sade tasarımlar, kullanıcıya yol gösteren yönergeler, kolay anlaşılan kontrast renklerde aksiyona çağrı (Call to action) butonları, siteye gelen kullanıcının üzerinde kolay alışveriş yapma algısını oluşturarak satışa yönlendirmelidir.


Otomatik tamamlama modern web sitelerindearamayı kolaylaştıran bir uygulamadır.

Dönüşüm mü, estetik mi?


E-Ticaret siteleri için en önemli olgu elbette ki “conversion” yani dönüşüm, diğer bir deyişle,
siteyi ziyaret eden kullanıcının alışveriş yaparak siteden ayrılmasıdır.


Dönüşüm, zaman zaman tasarımcıların hiçte istemedikleri durumları beraberinde getirebilir.
Daha sıkışmış aralıklar, dar alanlarda daha fazla içerik göstermek, arama motoru optimizasyonuna uygun metin kutuları, sitenin genel kimliğine aykırı aksiyon butonları ve daha fazlası...

E-Ticaret sitelerinde daha yalın ve estetik açıdan kaliteli tasarımlar oluşturmak, tasarımcının bu istekleri bir potada eriterek, nispeten simetri kurallarından faydalanması ile bir çözüme ulaştırılabilir.

Sıkışık içerikler eşit ve düzgün aralıklar verilerek mümkün olduğunca ferah bir şekilde kullanıcıya sunulabilir.


Her şey çok mu sıkışık? Olsun, kullanıcıya daha fazla ürün gösterip satış yapma ihtimalini yükseltmek estetikten daha önemlidir!


Kurumsal sitelerdeki rahat alanlar, serbest tipografik yaklaşımlar, hacimli fotoğraf ve grafik kullanımı, istisnalar haricinde E-Ticaret sitelerinin tasarımında unutulması, hatta hiç hatırlanmaması gereken unsurlardır.

İyi bir dönüşüm oranı yakalamak için üzerinde durulması gereken beş taşıyıcı sayfanın mevcut olduğundan söz etmemizmümkün. Öncelikle beklediğiniz üzere sitenin ana sayfası bunlardan biri değil.

Ana sayfayı daha çok yukarıda sözü geçen vitrin mantığı ile konumlandırmak gerekir. Çünkü asıl satın alma süreci içerdekisayfalarda başlar.

Bu beş sayfayı şu şekilde sıralamak mümkün.
Kategori sayfası, arama sonuç sayfası, ürün detay sayfası, sepet ve ödeme (Checkout)  sayfaları. Kullanıcı bu sayfalar üzerinden ilerlediği pürüzsüz hat üzerinde alışverişini tamamlamalı ve ziyareti nakite dönüşmelidir. Peki bu sayfalarda dikkat edilmesi gereken özellikler neler olmalı göz atalım.


Eğer en iyi yüz ticari kuruluşu incelemeye kalkarsanız, eminim büyük bir çoğunluğunun  başarısının özgün ve yenilikçi satış metodlarında gizli olduğunu farkedeceksiniz. W. Alton Jones


Öncelikle kategori sayfası bir ürün grubunun farklı özelliklerdeki mallarının listelendiği sayfa olarak tanımlanabilir.


Bu noktada genel olarak geçerli ve kullanıcıların klişe alışkanlıklarına hizmet eden senaryo; sayfa içinde yer alan ürün grubu içerisinde filtreleme yapabilme olanağı sağlamasıdır.
Bu filtreleme ile oluşacak etiketler ile kullanıcının bir bakıma kendi özgün navigasyon birimini oluşturması, ekmek kırıntısı (Bread Crumb) olarak tabir edilen menü sistemi ile sayfalar
arası bağlantı, ürünlerin dilediği şekilde listeleme (En yeni, en ucuz, en popüler v.b) imkanı vermesi.

Ayrıca bu filtrelemeye farklı fonksiyonlar ekleyerek, kullanıcının daha detaylı şekilde aradığı ürüne ulaşması da sağlanabilir. (Renk, önce bitecekler v.b)


1999 yılından bu yana yayında olan E-Ticaret sitesi Zappos’un ürün listeleme sayfaları bir çok girişim için model oluşturuyor. Filtreleme, kullanıcının kendi oluşturduğu kişisel navigasyon ve ürünleri çeşitli kriterlere göre listeleme seçenekleri kullanıcı için en kolay yol gibi gözüküyor.


Elbette bu noktada anahtar işlevi görecek durum; bu malların sayfa içinde kolay anlaşılabilir, alışveriş sepetine eklenebilir, simetrik ve birbirlerinden kopuk olmayan sabit bir düzen içerisinde yer almalarıdır.

Arama sonuç sayfasının aslında listeleme açısından kategori sayfasından türemiş bir başka versiyon olduğu kabul edilebilir.

Tamamen aynı ya da benzer özellikleri üzerinde taşır. Burada kilit nokta bu sayfanın görünümünden ziyade hizmet ettiği amaçtan söz edilebilir. İyi bir arama altyapısına sahip olan sitede, doğru ürüne ulaşmak en kısa ve hızlı şekilde gerçekleşeceği için, dönüşüme katkısı da yüksek oranda olacaktır.

Öte yandan arama kutusunun yerleşimi ve daha önce sözü geçen arama yaparken otomatik tamamlama (Autocomplete) özelliği ile kullanıcı yol aldığı sanal hat üzerinde hataya imkan vermeden yönlendirmek te mümkün olacaktır.


Autocomplete - Otomatik tamamlama özelliği kullanıcı için kolay bir arama deneyimi sağlar...


Ürün detay sayfasına geldiğimizde önce dikkat edilmesi gereken özellik tahmin edebileceğiniz üzere, sade ve anlaşılır bir stilde olmasıdır. Ürünün net ve açık şekilde sergilenen, bir ya da birden fazla fotoğrafı, ürün adet seçimi, aksiyonu gerçekleştirecek ve mümkünse kontrast bir Sepete Ekle butonu, -çok uzun olmayan kullanıcının sorunsuzca, hızlı bir şekilde anlayabileceği ürün açıklamaları eşliğinde sayfaya yerleşimi ürün detay sayfası için gerekli ana başlıklar olarak
tanımlanabilir.

Bunların dışında başka fonksiyonel çözümler, sayfa içi eklenti ve uygulamaları da, ürün detay sayfasında konumlandırmak mümkündür. Tekstil ürünleri satan bir site için fotoğrafta ürünü sergileyen mankenin ölçüleri, bir ayakkabı sitesi için ise ayakkabı numaraları kataloğu gibi
küçük ve bilgilendirici eklentileri sayfa içine yerleştirmek olasıdır.


Sepet, genelde ödeme işlemlerinden önceki son adım olarak değerlendirilebilir.
Elbette sepet için yapılacak yorum aslında sitenin geneli için yapılacaklardan farklı değildir.
Anlaşılır ve fonksiyonel olması kullanıcının kolayca işlem yapabilmesi, iyi bir alışveriş sepeti için öne çıkan unsurlar olarak kabul edilebilir. Sepet stili, gelişen web teknolojileri ile farklı şekillerde de geliştirilebilir. Daha etkileşimli, farklı ara yüz elementleri kullanılsa da, asıl olarak sepetin görevinin kullanıcıyı ödeme işlemine yönlendirmek olduğunu unutmamak gerekir.


İnternet ve e-ticaret şirketimizin hayati bir parçasıdır ve bu yeni organizasyon bize mağaza,
marka ve katalog gücümüzü yükseltmekte en büyük yardımcı olacaktır. 
Jerry Storch - Toys ‘R’ Us Ceo’su


Bir E-Ticaret sitesi için, ödeme sayfaları şüphesiz en önemli sayfalardır. Buradaki her işlemin
sorunsuz ve düzgün bir akışla işlemesi, gerçekleşecek olan dönüşümün ana yapıtaşı olacağından, dikkat edilmesi gereken bir çok husus vardır. Bu noktada sadece ülkemize özgü, aynı zamanda tasarımcılar için baş ağrısı yaratan bir problemden söz etmeden geçmek olmaz.
Yurtdışındaki alışveriş sitelerindeki kolay ve hızlı alışveriş sürecinin, ne yazık ki ülkemizde gerçekleşmesi mevcut ödeme sistemleri ve finansal programlar yüzünden yüzünden zor
gözükmektedir.

Özellikle ülkemize özgü taksit sistemleri ve bonus-parapuan programlarına bir de satıcı firmaların hediye ve kupon kodu gibi promosyon çalışmaları eklenince, alışveriş  sitelerinin ödeme sayfaları neredeyse bilmece haline dönüşüyor.


Bu durum her ne kadar kullanıcılar üzerinde alışkanlık yaratsa da, ödeme sayfasında vazgeçen, yolunu kaybeden kullanıcılar olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Bu aşamada yapılacak iyileştirme ve düzenlemelerin dönüşüme katkısı oldukça fazla olacaktır. Tabloya bu şekilde baktığımızda ödeme sayfaları ile ilgili farklı modeller kullanılabilir. Burada akış ve aksiyon butonlarının algısı, işlemin tek sayfada dikey bir şekilde mi, yoksa her adımda başka bir sayfada işlem yaparak ve
de bunu bir ilerleme çubuğu ile görselleştirerek kullanıcıya sunulacağı genelde proje sahibinin tercihi olmaktadır.


Alışveriş sürecinde ödeme aşamasında yaklaşık vazgeçme oranı %30 seviyesinde.


Her iki yöntemin arasında belirgin bir fark olmasa da tek sayfada tamamlanan ödeme (Checkout) işlemi modelinin, kullanıcının bulunduğu sayfadan kopmadan işlemini tamamlaması
açısından önemli olduğu kabul edilebilir.